Leerstoel Leiderschapsethiek en Menswaardige Samenleving

In een samenleving die vooral gericht is op efficiëntie, winstmaximalisatie en korte-termijn-succes wil deze leerstoel bijdragen aan een alternatief leiderschapsmodel en de ontwikkeling van een mensgerichte organisatiecultuur en een duurzame economie. Daarvoor is moedig, waardegedreven leiderschap nodig, met oog voor het belang van een ander en de natuur, stelt leerstoelhouder prof. dr. Patrick Nullens.

Leiderschap gericht op het belang en welzijn van een ander

Het doel van de leerstoel aan de Universiteit voor Humanistiek is het academisch doordenken en onderwijzen van menswaardig leiderschap met een sterke oriëntatie op de samenleving als geheel. Wezenlijke maatschappelijke verandering is alleen mogelijk als we ethiek opnieuw in het centrum van ons leiderschap plaatsen en niet langer zien als alleen een inperking. De leerstoel hoopt bij te dragen aan toenemend interpretatief vermogen, moreel kompas en besef van verantwoordelijkheid bij (aankomende) leiders. 

Onderzoek: Authentiek Verantwoord Leiderschap

Het onderzoek van de leerstoel beoogt het uitbouwen en verdiepen van het ‘Authentic Responsible Leadership’-model. Dat draait om vragen zoals: wat verstaan we – vanuit een inclusief humanistisch perspectief dat belang geeft aan zingeving – onder de begrippen ‘authentiek’, ‘verantwoord’ en ‘leiderschap’? Hoe kunnen deze kernbegrippen ons helpen bij de transitie naar een meer rechtvaardige en duurzame economie?  Inmiddels zijn drie promovendi aangetrokken: hun onderzoek richt zich o.a. op thema’s zoals ‘de ethische component in governance’, ‘fairness’ en ‘leiderschapskwaliteiten’.  

Ethiek: intrinsieke motivatie voor het goede, verbinding en zingeving

Een onderbelichte voorwaarde van transitiemanagement is het belang van een verandering in de diepere betekenislaag bij leiders en medewerkers. Ethiek gaat in die zin om intrinsieke motivatie voor het goede, ware en schone, verbinding met anderen, mentale openheid en zingeving. Om die reden is de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht een ideale plek voor deze leerstoel. 

“De urgente transities zijn alleen mogelijk als we ethiek opnieuw in het centrum van ons leiderschap plaatsen en niet langer zien als alleen een inperking.”

– Patrick Nullens

Inaugurele rede ‘Leiden met een hart dat ziet’

In zijn oratie (september 2021) beschrijft Nullens de verschillende aspecten van leiderschap: het gaat over groep, richting (doel), invloed, proces en persoon. Elk van deze vijf aspecten heeft vervolgens een ethische dimensie en wordt bepaald door de professionele omgeving en het culturele klimaat. Nullens concludeert dat het nodig is om het roer om te gooien: “Het moderne vooruitgangsgeloof heeft ons veel gebracht, maar inmiddels zitten we gevangen in een spiraal van continue versnelling, consumeren en produceren. Gelukkig is er een brede respons op dit maatschappelijke probleem. Zo zijn er heel wat innovatieve benaderingen in de economie, zoals die van de circulaire economie en betekeniseconomie.” 

De oratie verwijst ook naar de bedrijfsfilosofie van Frits Goldschmeding en eindigt met de vraag hoe we kunnen bijdragen aan de opdracht van ‘Leiderschap met een hart dat ziet’? Tot slot schetst hij een agenda voor het komend onderzoek, onderwijs en dienstverlening. 

Lees hier de inaugurele rede van Patrick Nullens ‘Leiden met een hart dat ziet’ (september 2017) of kijk hier de inaugurele rede terug. 

Over Patrick Nullens

Patrick Nullens is theoloog en ethicus en gespecialiseerd in leiderschapsethiek. Hij is een van de mede-oprichters van het Instituut voor Leiderschap en Sociale Ethiek (ILSE) van de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Leuven, een Belgische universiteit waar hij ook jaren rector van was. Centraal in zijn werk staan thema’s als dienend leiderschap en de verantwoordelijkheidsethiek. Nullens werkt internationaal samen met andere collega’s en is beschikbaar voor lezingen en scholing van zowel jonge toekomstige leiders als senior bestuurders. 

“Management is de dingen goed doen, leiderschap is de goede dingen doen.”

– Peter Drucker