Ga naar de inhoud
Sectoren van de Toekomst

Sectoren van de Toekomst

Een onderzoek naar de veranderende vraag naar arbeid, hoe overheidsbeleid hierop inspeelt en hoe dat zich verhoudt tot duurzame economische groei

Partner(s)

SEO Economisch Onderzoek
Instituut voor Publieke Economie

Looptijd September 2024 - heden

Maatschappelijke urgentie

In Nederland zien we een verkokering van beleid, waarbij beleid van verschillende ministeries los van elkaar wordt ontwikkeld en uitgevoerd, terwijl economische ontwikkelingen en transities op diverse gebieden vragen om een gezamenlijke aanpak.

Ambitie project

Het project beoogt bewustwording te creëren bij beleidsmakers over de noodzaak van een integraal en duurzaam arbeidsmarktbeleid. Hierna ontstaan logische handelingsperspectieven voor toekomstbestendig werkgelegenheidsbeleid.

Impactdoelstelling

Met een macrobeeld beleidsmakers inzicht geven in de sectoren die bepalend zijn voor de toekomst van Nederland, zodat beleid op een meer integrale manier kan worden ontwikkeld.

Status

Het project is in september 2024 gestart. De afronding van het project vindt plaats eind 2025.

In het kort

Beslissingen over beleid hebben invloed op ons land en op de arbeidsmarkt in zijn geheel. Momenteel wordt er echter niet vaak gezamenlijk of integraal naar beleidsbeslissingen gekeken. Hierdoor weten we niet zeker of beleidskeuzes bijdragen aan het Nederland dat we als samenleving willen, of dat het werk van nu in de toekomst nog relevant is. Dit project richt zich daarom op het creëren van lange termijn bewustwording bij beleidsmakers over de noodzaak van integraal beleid.

In Nederland zien we vaak dat overheidsbeleid slechts gericht is op bijvoorbeeld één sector, één beleidsdoel of één economische ontwikkeling, terwijl ontwikkelingen en transities op diverse gebieden vragen om een integrale aanpak. Door vergrijzing groeit bijvoorbeeld de vraag naar zorg, maar de eisen aan kosten, toegang en kwaliteit blijven hetzelfde. Klimaat- en grondstoffenbeleid zorgt ervoor dat sommige sectoren krimpen, terwijl industriepolitiek andere sectoren in stand houdt. Al dit soort beslissingen ten aanzien van beleid (die resulteren in beleidsaanpakken) hebben invloed op ons land en effect op arbeidsmarktbeleid. Toch zien we een gezamenlijke discussie weinig voorbijkomen. Om een integrale aanpak te verwezenlijken, is een solide macrobeeld nodig. Daarom willen we in dit projectonderzoek doen voor én met de doelgroep beleidsmakers, in drie stappen:

  1. Hoe verandert de vraag naar arbeid als gevolg van verschillende transities? We kijken naar de recente ontwikkeling van de verschillende sectoren in de economie en bestaande toekomstbeelden, waarbij we de verschillende transities en hun impact op arbeid zoveel mogelijk samenbrengen. De resultaten brengen we samen om zo te komen tot een integraal beeld.

  2. Welke verschillende beleidsterreinen en -instrumenten van de overheid beïnvloeden de arbeidsmarkt? Daarbij proberen we in kaart te brengen hoe groot die ten opzichte van elkaar zijn en welke invloed ze hebben, bijvoorbeeld op de sectorale samenstelling.

  3. Hoe verhoudt dat beleid zich tot duurzame economische groei? Waar staat beleid in de weg, waar is het tegenstrijdig, wat ontbreekt er nog?

“De arbeidsmarkt verandert voortdurend: banen verdwijnen en banen ontstaan, beïnvloed door overheidsbeleid. Met ons overzicht kunnen we als maatschappij bewuster sturen op arbeidsmarktbewegingen die het maatschappelijk belang dienen.”
Daniel van Vuuren
Clusterhoofd Sociale Zekerheid SEO Economisch Onderzoek

Integraal beleid voor de lange termijn

Het project wilt beleidsmakers bewust maken van de lange-termijn noodzaak voor een integrale anpak. Hiervoor is eerst een goed overzicht nodig. Daarna kunnen logische stappen worden gezet richting toekomstbestendig werkgelegenheidsbeleid. Beleidsmakers moeten eerst weten dat er problemen zijn, en vervolgens waar die problemen zitten. Dit is essentieel voor het ontwikkelen van toekomstbestendig beleid op de lange termijn, richting 2030 en 2050.

Dit project biedt de inhoudelijke basis door het creëren van een macrobeeld. Door beleidsmakers op tijd te betrekken en hun vragen mee te nemen, zorgt het project ervoor dat die basis overtuigend is. Zo kunnen de conclusies beter aansluiten en meer impact maken. Naast kennis opbouwen is het tweede doel van dit project om beleidsmakers vanaf het begin erbij te betrekken, zodat de uiteindelijke bewustwording maximaal is.

"Onze economie verandert door vergrijzing, digitalisering en verduurzaming. Dus zal ook de arbeidsmarkt in de toekomst flink veranderen. In dit project onderzoeken we welke sectoren gaan groeien en krimpen. Daarbij onderzoeken we ook welke rol overheidsbeleid hierin speelt."
Vinzenz Ziesemer
Directeur Instituut voor Publieke Economie