Terug naar Innovatie Economieonderwijs

Homo Florens in het HEO

Een breder perspectief op de mens voor de economische professionals van de toekomst.

Partner(s)

Coöperatie Leren voor Morgen
WiltGroei

Looptijd Oktober 2021 - heden

Maatschappelijke urgentie

Het economieonderwijs gaat ervan uit dat mensen volledig rationeel zijn en gericht op het eigen belang (Homo Economicus). Dit leidt tot een dominante economische theorie waarin (materiële) groei het hoofddoel is.

Ambitie project

Studenten opleiden vanuit een bredere mensbeeld (Home Florens), zodat ze tijdens hun werkend leven naast financiële waarde ook streven naar antwoorden op maatschappelijke vraagstukken.

Impactdoelstelling

Het laten landen van het Homo Florens-gedachtengoed in leiderschapstoerusting.

Status

Via 8 pilots bij 6 hogescholen is het homo florens mensbeeld in de praktijk getoetst. Hiermee zijn ruim 250 studenten bereikt met onderwijsmateriaal en is een netwerk van onderwijsprofessionals gecreëerd. Dit netwerk groeit en komt in 2024 herhaaldelijk samen om te verkennen hoe het mensbeeld in het onderwijs te introduceren is. Parallel hieraan wordt er onderzoek gedaan aan welke criteria en randvoorwaarden hiervoor moet zijn voldaan. 

In het kort

In het huidige economisch onderwijs wordt de mens vooral gezien als rationeel en individualistisch met eigen behoeftebevrediging als primair doel. Deze homo economicus kan uitstekend overweg met concurrentiestrijd. Dit wezen voelt zich op diens gemak op vrije markten waar die met niemand een speciale band hoeft te hebben. Een economie gebaseerd op dit mensbeeld, streeft naar permanente (materiële) groei. Dit heeft negatieve gevolgen voor sociale rechtvaardigheid en het milieu. In dit project is de vraag of én hoe studenten vanuit een breder mensbeeld opgeleid kunnen worden. Met dit bredere mensbeeld kunnen ze tijdens hun werkende leven antwoorden vinden op maatschappelijke vraagstukken en bijdragen aan een menswaardige en duurzame samenleving.

Homo florens als uitgangspunt

De mens is een complex wezen met gevoelens en meerdere identiteiten. Het mensbeeld van de homo economicus doet daarom geen recht aan de waarde die mensen hechten aan de relaties met mens, dier en natuur. Een alternatief is binnen wetenschappelijk onderzoek uitgewerkt: de homo florens.

Bloei medemens voorop

Het homo florens gedachtegoed beschouwt de mens als iemand die zich bewust is van diens afhankelijkheid van medemens. De homo florens is gericht op duurzame relaties en vindt voldoening in het welzijn van anderen zonder het eigen welzijn aan de kant te schuiven. Dit mensbeeld biedt studenten in het theoretisch economieonderwijs een nieuwe blik op economie. Een waarin de bloei van de medemens ertoe doet. Deze manier van denken en handelen moedigt studenten tijdens hun loopbaan aan om mee te werken aan de transitie naar een duurzame, inclusieve en menswaardige economie.

Nieuwsgierig geworden naar de theoretische basis achter het gedachtegoed? Het boek is hier gratis te downloaden.

'Duurzame initiatieven lopen vaak vast op economisch rendement. Door het mens als sociaal wezen te zien en dit als uitgangspunt te nemen, veranderen we onderliggende, economische systemen. Dit levert andere economen, bedrijfskundigen en accountants op en daarmee ook andere uitkomsten.'

Giuseppe van der Helm
Directeur Leren voor Morgen

De fasen van het project

Aan een breder mensperspectief besteedt het theoretisch onderwijs nauwelijks aandacht. Daarom verwerkte dit project inzichten over de homo florens in lesmethoden. Het doel? De leiders van morgen opleiden om andere, meer menswaardige keuzes te maken. Waarbij het belang van de ander is verankerd in hun economisch handelen (en dat van de organisaties waar ze werken).

Het project bestond uit drie fasen:

Verkenning en netwerkopbouw
Vanuit bestaande netwerken voor onderwijsvernieuwing in het hbo en wo, is een professionele leergemeenschap (learning community) van docenten, opleidingsmanagers en studenten opgezet. Daarin verkennen betrokken docenten hoe zij het onderwijs kunnen verrijken met het mensbeeld van de Homo Florens.
Kenniscreatie
Relateert het mensbeeld van de homo florens aan diverse nieuwe economische denkrichtingen, zoals bijvoorbeeld de betekeniseconomie en de donuteconomie? Met de gevormde netwerken wordt onderzocht waar en hoe dit mensbeeld het onderwijs kan verrijken. Vervolgens ontwikkelen de leden van de learning community een pilotproject in hun eigen onderwijsomgeving.
Implementatie en verankering
Alle pilots zijn uitgevoerd en geëvalueerd. De eindresultaten en succesfactoren voor verdere opschaling zijn gedeeld in een eindsymposium.

Verder lezen

Website Homo Florens in het Hoger Economisch Onderwijs