TaxShift Bouw
Onderzoek naar wat een belastingverschuiving van arbeid naar grondstoffen zou betekenen voor de kosten van circulair bouwen.
Copper8
Arcadis
PRICE
The Ex'Tax Project
Onderzoek naar wat een belastingverschuiving van arbeid naar grondstoffen zou betekenen voor de kosten van circulair bouwen.
Copper8
Arcadis
PRICE
The Ex'Tax Project
Nederland heeft hoge ambities op het gebied van klimaat en circulaire economie. Circulair bouwen en slopen dragen veel bij aan het behalen van deze klimaatdoelen en circulaire ambities.
Het Nederlandse belastingsysteem stimuleert een sociale en duurzame economie, waarin circulair bouwen de norm is.
In 2025 zijn de meeste Ex’tax principes verwerkt in het Nederlandse regeerakkoord. Om dit te bereiken is het nodig om de maatregelen en effecten inzichtelijk te maken voor Nederland, Europa en voor relevante sectoren.
Het manifest is ondertekend door 30 bouwbedrijven en het rapport Circulair Bouwen is gepubliceerd. Het rapport wordt aangeboden aan staatssecretaris van Rij.
In 2022 en 2023 is met projectpartners Copper8 en Arcadis gekeken naar belastingverschuiving in de bouwsector. Hier is de krapte op de arbeidsmarkt én grondstofschaarste dagelijks voelbaar. Bovendien is circulair bouwen momenteel vaak duurder en arbeidsintensiever dan de traditionele manier van bouwen.
Om de voordelen van de belastingverschuiving (een taxshift) aan te tonen, hebben een aantal vooruitstrevende bouwbedrijven data verzameld. Aan de hand van de bouw van een aantal paviljoens op de Floriade is een business case opgesteld. Deze business case gaat over de benodigde grondstoffen en menskracht voor de bouw en is belangrijk om draagvlak te creëren binnen de bouwsector.
'Materialen hergebruiken vraagt om expertise en mankracht, terwijl juist arbeid in het huidige fiscale stelsel hoog belast wordt. Door de belastingen te verschuiven van arbeid naar grondstoffen, wordt een gelijk speelveld gecreëerd voor circulair bouwen.'Cécile van Oppen
Directeur Copper8
De analyse laat zien dat de belastingverschuiving het mogelijk maakt om doelstellingen rondom innovatieve en circulaire bouwprojecten te kunnen behalen. Er is bijvoorbeeld 80% milieuwinst te behalen door betere fiscale verdeling en een circulaire bouweconomie. En door lasten te verschuiven is het bijvoorbeeld ook mogelijk voor bedrijven om meer mensen in vaste dienst te nemen.
In dit project is onderzocht wat een lastenverschuiving doet met de investeringskosten van circulair bouwen en slopen. Lastenverschuiving betekent een verlaging van arbeidskosten en een verhoging van (primaire en vervuilende) materiaalkosten. Hiervoor zijn twee bouwprojecten en twee sloopprojecten onderzocht.
Het aantal en type projecten maakt het lastig om algemene conclusies te trekken over de effecten van lastenverschuiving. Wel zijn er voor de hele sector een aantal interessante inzichten:
De investeringskosten van circulair bouwen en slopen liggen hoger dan die van lineair bouwen en slopen. Op basis van drie projecten worden er 1,7 tot 7 procent meerkosten geschat;
De milieu-impact van circulair bouwen en slopen is lager dan die van lineair bouwen en slopen. Op basis van de vier onderzochte projecten zien we een totale emissiereductie van 1.150 ton CO2-eq, wat gelijk staat aan € 145.000 in milieukosten;
Circulair bouwen en slopen leiden tot arbeidsvraag. De vier projecten leiden gezamenlijk tot een toegenomen arbeidsvraag van tien voltijd banen;
Een lastenverschuiving maakt circulair bouwen en slopen concurrerender. Dat heeft te maken met de investeringskosten.
Ook was er aandacht voor het effect op de manier van werken, het vakmanschap en het werkplezier. Zowel bouwbedrijven als architecten (denk aan Van Wijnen, Overtreders W, SuperUse Biobased Creations en Fiction Factory) hebben bijgedragen aan dit project. Veel bouwbedrijven ondersteunen de taxshift. Zo is het Manifest ‘Belastinghervormingen voor de circulaire bouweconomie’ al door meer dan 600 ondernemers en bedrijven ondertekend.
De eerste resultaten van de business case zijn gedeeld tijdens de Week van de Circulaire Economie in 2023. Het Ministerie van Financiën was daar ook aanwezig. Het eindrapport wordt in de zomer van 2023 gelanceerd met bijeenkomsten in het derde en vierde kwartaal.